Hamas savaşı bitirmekte ısrar ediyor… İsrail ateşkes istiyor… Biden Netanyahu’yu arıyor
Arabuluculuk çabalarına yakın bir Filistinli yetkili ateşkese dair herhangi bir işaret olmadığını açıkladı.
ABD’li bir yetkili, Başkan Joe Biden’ın bugün (perşembe) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir telefon görüşmesi yapacağını ve İsrail’in Gazze’de yedi yabancı yardım görevlisini öldürdüğü saldırıdan bu yana ilk temaslarını gerçekleştireceklerini söyledi.
Telefon görüşmesi, Biden’ın ABD merkezli World Central Kitchen (WCK) aktivistlerinin öldürülmesine ilişkin öfkesini dile getirmesinin ve İsrail’in yardım çalışanlarını ve sivilleri korumak için daha fazlasını yapması gerektiğini söylemesinin ardından gerçekleşecek.
Netanyahu salı günü İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ne düzenlediği hava saldırısında ‘istemeden’ yedi yardım görevlisini öldürdüğünü kabul etti. Ölenler arasında bir ABD-Kanada vatandaşının yanı sıra üç İngiliz, bir Polonyalı ve bir Avustralyalı da bulunuyordu.
Biden, WCK aktivistlerinin ölümüne neden olan hava saldırısı nedeniyle İsrail’i sert bir dille eleştirerek ‘öfkelendiğini ve üzüldüğünü’ söyledi.
Beyaz Saray, Biden’ın Netanyahu’ya defalarca çağrıda bulunmasına rağmen İsrail’in yardım görevlilerini ve sivilleri korumadaki başarısızlığı karşısında artan hayal kırıklığını kabul etti.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby gazetecilere yaptığı açıklamada “Sanırım bu açıklamadaki hayal kırıklığını fark edebilirsiniz” dedi.
Ancak Beyaz Saray, Biden’ın İsrail’in ‘meşru müdafaa hakkını’ desteklemeye devam ettiğini teyit ederek ABD’nin kilit müttefikine silah sevkiyatını kısıtlama planlarını reddetti.
Biden ile aşırı sağcı lider Netanyahu arasındaki ilişki daha da gerginleşti.
Biden Netanyahu ile en son 18 Mart’ta görüşmüş ve ABD Başkanı İsrailli lideri güneydeki Refah kentine kara harekâtı başlatmamaya çağırmıştı.
İsrailli bir heyetin Refah konusunu görüşmek üzere önümüzdeki hafta Washington’u ziyaret etmesi planlanıyor.
Netanyahu, daha önce ABD’nin Gazze’de ateşkesi destekleyen Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararında çekimser kalmasını protesto etmek için ziyareti iptal etmiş, ancak daha sonra yumuşamıştı.
Hamas ve savaşı sona erdirme koşulları
Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Heniyye dün (çarşamba) yaptığı açıklamada, hareketin İsrail ordusunun çekilmesi de dâhil olmak üzere ateşkes koşullarına bağlı kalacağını söyledi.
İsrailli yetkililer bu hafta başında Mısır’ı ziyaret ederek bir anlaşmaya varma çabalarını yineledi. Ancak arabuluculuk çabalarına yakın bir Filistinli yetkili bir ilerleme kaydedildiğine dair herhangi bir işaret olmadığını söyledi.
Heniyye ‘Kudüs Günü’ münasebetiyle televizyonda yaptığı konuşmada, “Kalıcı bir ateşkes, Gazze Şeridi’nden kapsamlı bir çekilme, yerlerinden edilenlerin yaşadıkları yerlere tam olarak geri dönmesi, Gazze’deki halkımız için gerekli tüm yardımların girişi, Gazze Şeridi’nin yeniden inşası, kuşatmanın kaldırılması ve onurlu bir esir anlaşması taleplerimize bağlı olduğumuzu açıkça yineliyoruz” dedi.
Heniyye’nin bahsettiği takas, 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’nde Hamas tarafından tutulan İsrailli esirlere karşılık İsrail hapishanelerindeki Filistinli mahkumların serbest bırakılmasını içeriyor.
İsrail esirlerin serbest bırakılması için sadece geçici bir ateşkes istediğini söylerken, Hamas esirleri ancak savaşı sona erdirecek kalıcı bir anlaşmanın parçası olarak serbest bırakacağını söylüyor.
Netanyahu, İsrail güçlerinin yerinden edilmiş yaklaşık 1,5 milyon Gazzeli’ye ev sahipliği yapan Refah’ı işgal edeceğini söyledi.
Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, dün (Çarşamba) Doha’da yaptığı açıklamada Gazze’deki ateşkes görüşmelerinin çıkmaza girmesinin nedeninin esas olarak yerinden edilen insanların Gazze Şeridi’nin farklı bölgelerine geri dönmesi olduğunu söyledi.
Çıkmaz yol
Görüşmeler hakkında bilgi sahibi bir kaynak, Şeyh Muhammed bin Abdurrahman’ın Hamas’ın yerinden edilmiş Filistinlilerin İsrail’in altı aylık savaşın başlarında boşaltılmasını emrettiği kuzey Gazze Şeridi’ndeki evlerine dönmelerine izin verilmesi talebine atıfta bulunduğunu söyledi.
Konunun hassasiyeti nedeniyle isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan kaynak, “Hamas insanların kuzeye dönebilmesini istiyor. Bu Hamas için önemli ve İsrailliler bunu onlar için zorlaştırıyor. İsrailliler onların (yerinden edilmiş Filistinlilerin) hareket özgürlüğüne sahip olmasını istemiyor” ifadelerini kullandı.
Kaynak bir başka anlaşmazlık noktasının da müebbet hapis cezasına çarptırılan Filistinli mahkumların takas anlaşmasına dahil edilip edilmeyeceği olduğunu sözlerine ekledi. Zira Hamas uzun süreli hapis cezası almış yüzlerce tutuklunun serbest bırakılmasını istiyor.
