20 Milyon Ton Mal Geçişi: İran’ın Transit Alanında Artan Önemi 

İran’ın uluslararası transit hacmi, 1403 yılı (Mart 2024 – Şubat 2025) boyunca 20,3 milyon tona ulaşarak bir önceki yılın aynı dönemine göre %26 artış gösterdi. 

İran Gümrük İdaresi’nin raporuna göre, en yüksek transit hacmi şu gümrük noktalarından gerçekleşti: 

• Şehit Recai Serbest Bölgesi (Güney İran): 5,3 milyon ton 

• Pervizhan (Batı İran): 4,6 milyon ton 

• Başmak (Batı İran): 2,7 milyon ton 

Öte yandan, İran Demiryolları Genel Müdürü ve Yol ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Cebar Ali Zakeri, ülkenin demiryolu transitinin yılın ikinci yarısında ilk yarıya kıyasla %50 büyüdüğünü ve böylece 1,9 milyon tonluk yeni bir rekora ulaştığını duyurdu. 

Yol ve Şehircilik Bakanı Ferzane Sadık, birkaç ay önce Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği (IRU) Genel Sekreteri ile yaptığı görüşmede, İran’ın 2024 yılında “20 milyon tonluk transit kulübüne” katılacağını ifade etmişti. 

İran’ın Transit Potansiyeli ve Stratejik Önemi 

İran Meclisi Araştırmalar Merkezi’ne göre, ülkenin yıllık 80 milyon tonluk transit kapasitesi bulunuyor. Bu potansiyelin tam olarak kullanılması durumunda, İran yılda 8 milyar dolardan fazla gelir elde edebilir. 

İran’ın en büyük avantajlarından biri, Doğu-Batı Koridoru (Kadim İpek Yolu) üzerindeki konumu sayesinde Çin’den gelen malların farklı sınır noktalarından Avrupa’ya taşınabilmesidir. İran, Çin ile Avrupa’yı birbirine bağlayan beş ana transit güzergahına sahip olup, bunlardan üçü demiryolu ile aktif olarak kullanılmaktadır. 

Ayrıca, Kuzey-Güney Koridoru sayesinde Çin, Hindistan ve Rusya gibi büyük pazarlara da erişim sağlayabilir. Bu yönüyle İran, küresel ticaretin en önemli lojistik merkezlerinden biri haline gelmektedir. Özellikle, kara ve deniz yollarının yeniden önem kazandığı günümüzde, İran’ın sunduğu transit imkanları, uluslararası ticarette rekabet avantajı elde etmek isteyen ihracatçı ülkeler için kritik bir rol oynayacaktır.