Sünni Bakışıyla Hz. Mehdi’nin -s- Ahir Zaman Kurtarıcısı Rolü ve Şiilik ile Benzerlikleri

Sünni kaynaklarda Hz. Mehdi -s- ile ilgili manevi tevatür derecesine ulaşan yüzün üzerinde hadis bulunmaktadır. Bu hadislerin tamamında Hz. Mehdi’nin -s- zuhuruna işaret edilmiştir.

Mehdiyet inancı ve Hz. Mehdi’nin -s- ortaya çıkacağı fikri, İslam inancının önemli bir bölümünü oluşturur. Bu inanç, İslam Peygamberi’nin (saa) müjdelerine dayalı olarak tüm İslam mezhepleri arasında ortak bir anlayış olarak şekillenmiştir. Bu makalede, Sünni mezhebin Hz. Mehdi’ye bakışı ve Şii inancıyla olan benzerlikler özetlenmiştir:

Hz. Mehdi -s- ile ilgili hadisler hem Sünni hem de Şii literatürlerinde yer almakta olup, dikkatle incelendiğinde iki mezhep arasında Hz. Mehdi -s- hakkında birçok ortak noktanın olduğu görülmektedir. Bu ortak noktalar arasında şunlar yer alır: Mehdi’nin zuhur ve kıyamının kesinliği, soyunun Peygamber ailesine dayandığı, fiziksel özellikleri, zuhur öncesi şartlar ve işaretler, Peygamber ile aynı ismi taşıması ve yönetim özellikleri.

Bununla birlikte, Şii ve Sünni bakış açılarında bazı farklılıklar da bulunmaktadır. Bu farklılıklar; Mehdi’nin doğumu, gaybeti ve masumiyeti konularında ortaya çıkmaktadır.

Sünni kaynaklarda Hz. Mehdi -s- ile ilgili yüzün üzerinde hadis manevi tevatür derecesine ulaşmıştır ve bu hadislerin tamamında Mehdi’nin zuhuruna işaret edilmiştir. Güvenilir Sünni kaynaklara göre, yirmiden fazla sahabe, Peygamber Efendimiz’in (saa) sözlerinden Mehdi hakkında rivayette bulunmuştur. Bu rivayetler, Sünen-i Ebu Davud, Sünen-i Tirmizi, İbn Mace, Müsned-i Ahmed, Sahih-i Hakim, Bazzaz, Taberani’nin Mu’cemi gibi birçok önemli İslamî kaynakta bulunmaktadır.

Sünni âlimlerin eser ve görüşlerinden, Hz. Mehdi’nin (saa) Hz. Fatıma’nın (sa) soyundan geldiği ve kesinlikle zuhur edeceği anlaşılmaktadır.

Sünni Âlimlerin Mehdi’nin -s- Zuhuru Konusundaki Görüşleri

Sünni âlimler, ahir zamanda bir kurtarıcının zuhur edeceği konusunda, hicretin ilk asrından bugüne kadar ittifak etmişlerdir. Eğer bir kimse, bu hadislerin doğruluğunu veya bu müjdelerin Peygamber’den (saa) geldiğini inkâr etmişse, bu kişi bilgisizlik veya doğru olmayan bir yaklaşım sergilemekle suçlanmıştır. Bu nedenle, şimdiye kadar Mehdi’nin zuhurunu inkâr eden kimse, Mehdi inancını çürütememiştir.

Bu konuda Suveydi, “Üzerinde ittifak edilen konu, Hz. Mehdi’nin -s- ahir zamanda ortaya çıkacağı ve yeryüzünü adaletle dolduracağıdır” demektedir.

Sünni âlimlerden Hayreddin Alusi, Hz. Mehdi’nin (as) zuhurunun kıyamet alametlerinden biri olduğunu ve bu konuyu inkâr edenlerin görüşlerinin değersiz olduğunu belirtmiştir.

Şeyh Muhammed İravanî, el-İmam el-Mehdi adlı eserinde şu tespiti yapmaktadır: “Bildiğim kadarıyla Sünniler bu konuda otuzdan fazla kitap yazmıştır.” (el-İmam el-Mehdi, s. 11).

Farklı bir bakış açısına sahip olan İbn Haldun ise Müslümanların Mehdi inancı hakkında şöyle demektedir: “Tüm İslam âlemi arasında meşhur olan görüşe göre, ahir zamanda Peygamber ailesinden (as) bir kişi zuhur edecek, dini destekleyecek, adaleti ortaya koyacak ve Müslümanlar ona tâbi olacaktır. Bu kişi, Mehdi (as) olarak adlandırılmaktadır.” (İbn Haldun Tarihi, cilt 1, s. 311).

Sünni Hadis Rivayetçileri

İbn Sa’d (ö. 230 h.)

İbn Ebi Şeybe (ö. 235 h.)

Ahmed bin Hanbel (ö. 241 h.)

Buhari (ö. 273 h.)

Müslim (ö. 261 h.)

İbn Mace (ö. 273 h.)

Ebu Bekir İskafi (ö. 273 h.)

Tirmizi (ö. 279 h.)

Taberi (ö. 380 h.)

İbn Kuteybe Dineveri (ö. 276 h.)

Hakim Nişaburi (ö. 405 h.)

Beyhaki (ö. 458 h.)

Hatib Bağdadi (ö. 463 h.)

İbnü’l-Esir Cezri (ö. 606 h.)

(Kaynak: el-Mehdi el-Müntazar fi’l-Fikr el-İslami)

İbn Kesir’in Görüşü

İbn Kesir, el-Bidaye ve’n-Nihaye adlı eserinde şunları ifade etmektedir:“Mehdi ahir zamanda gelecek ve yeryüzünü, zulüm ve haksızlıkla dolduğu gibi adalet ve hakkaniyetle dolduracaktır. Mehdi (as) ile ilgili hadisleri ayrı bir ciltte topladık. Aynı şekilde Ebu Davud da Sünen adlı eserinde bu konuya ayrı bir bölüm ayırmıştır.”(el-Bidaye ve’n-Nihaye, cilt 6, s. 248)

Şii ve Sünni Mezhepleri Arasındaki Ortak Noktalar

Aşağıda, İmam Mehdi (as) hakkında Şii ve Sünni mezhepleri arasında mevcut olan ortak noktalardan bazılarına değinilmiştir:

Hz. Mehdi’nin -s- Zuhuru ve Küresel Hükümeti

İmam Mehdi’nin zuhur edeceği ve küresel bir adalet hükümeti kuracağı konusu, tüm İslam mezheplerinin üzerinde ittifak ettiği kesin bir gerçektir.

Adaletin Tesisi

Hz. Mehdi, dünyada adalet ve tevhidi yaymak amacıyla kıyam edecektir.

Zulümle Mücadele

Hz. Mehdi, zulme karşı mücadele edecektir.

Peygamberin Tavsiyesi

Peygamber Efendimiz (saa), ümmetine Hz. Mehdi konusunda ısrarla tavsiyelerde bulunmuştur.

Hz. Mehdi’nin -s- Peygamberin Ehl-i Beyti’nden Olması

Hz. Mehdi’nin (as) Peygamberin (saa) Ehl-i Beyti’nden ve onun neslinden olduğu üzerinde ittifak vardır. İbn Mace, Sünen adlı eserinde Peygamberin şöyle buyurduğunu nakletmiştir:“el-Mehdi minna Ehlü’l-Beyt, yuslihuhu’llahu azze ve celle fi leyletin.”(Sünen-i İbn Mace, cilt 2, s. 1367, hadis no: 4085)

Hz. Mehdi’nin -s- Hz. Fatıma’nın Soyundan Gelmesi

Hz. Mehdi’nin -s- Hz. Fatıma’nın (sa) soyundan olduğu da üzerinde birleşilen bir noktadır. Siyuti, Urfü’l-Verdi adlı eserinde Peygamberin şöyle buyurduğunu nakletmiştir:“Ali’nin (as) neslinden bir genç çıkacak ve yeryüzünü adaletle dolduracaktır.”(Urfü’l-Verdi, s. 100)

Ayrıca İbn Mace, Ümmü Seleme’nin Peygamberden şu sözü naklettiğini belirtmiştir:“Mehdi, Fatıma’nın neslindendir.”(Sünen-i İbn Mace, cilt 2, s. 1368, hadis no: 4086)

Hz. Mehdi’nin Fiziksel Özellikleri

Sünni kaynaklarda Mehdi’nin (as) fiziksel özellikleri, Peygamber Efendimizden nakledilen hadisler temel alınarak açıklanmıştır. Bu özellikler, Şii kaynaklarda belirtilenlerle genellikle örtüşmektedir. Ortak özellikler arasında şunlar sayılabilir:

Zuhur sırasında güçlü bir kişiliğe sahip olması,

Parlak bir yüz,

Yüksek bir alın,

Düz bir burun,

Yanakta bir ben,

40 yaşlarında bir görünüm,

Peygamberle aynı adı taşıması.

(Kaynaklar: Feraidu’s-Simtayn, el-Musannaf, el-Beyan fi Ahbari Sahib ez-Zaman, Akdu’d-Dürer)