Donald Trump’ın NATO ile ilgili tartışma yaratan sözleri ve Batılıların sert tepkileri
Güney Carolina’daki bir miting sırasında NATO liderleriyle yaptığı bir toplantıdan alıntı yapan ABD’nin eski Başkanı ve Cumhuriyetçilerin ön seçimleri ileri götüren adayı Donald Trump, bu askerî ittifak için kendi borçlarını ödemeyen NATO üyelerine karşı Rusya’nın her şey yapabileceği uyarısında bulundu.
ABD eski Başkanı Trump ismini vermediği bir ülke liderinin “Peki eğer ödeme yapmazsak ve Rusya tarafından saldırıya uğrarsak bizi koruyacak mısınız?” sorusuna verdiği şu yanıtı aktardı:
“Dedim ki: Borcunuzu ödemediniz mi?’ Diyelim ki öyle oldu. Hayır, sizi korumam. Hatta onları istedikleri her şeyi yapmaları için teşvik ederim. Ödemek zorundasın.”
Beyaz Saray sözcüsü Andrew Bates ise Trump’ın yorumlarını “dehşet verici ve akıl dışı” olarak nitelendirerek “En yakın müttefiklerimizin işgalini teşvik etmek… Amerikan ulusal güvenliğini, küresel istikrarı ve ekonomimizi tehlikeye atar.” dedi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise yaptığı yazılı bir açıklamada, “Müttefiklerin birbirlerini savunmayacağına dair herhangi bir öneri, ABD dâhil tüm güvenliğimizi baltalar ve Amerikalı ve Avrupalı askerleri daha fazla risk altına sokar.” Derken AB Konseyi Başkanı Charles Michel, NATO’nun güvenliği ve 5. madde dayanışmasına ilişkin pervasız açıklamalar yalnızca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in çıkarına hizmet etmektedir” dedi.
Trump’ın açıklamalarına Almanya Dışişleri Bakanlığı’ndan da tepki geldi. Dışişleri Bakanlığının sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, “Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için. Bu NATO inancı Anchorage’dan (Alaska) Erzurum’a 950 milyondan fazla insanı güvende tutuyor.” denildi.
Trump’ın Rusya’nın NATO üyelerine yönelik olası saldırısına ilişkin yeni tutumu ve Amerika’nın bu konudaki kayıtsızlığı, Amerika’nın NATO ve üyeleriyle ilişkileri konusunu bir kez daha gündeme getirdi.
Trump, başkanlığı süresince Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) üyelerini, gayrisafi millî hasılalarının yüzde ikisini savunmaya ayırmamakla ve NATO’nun harcamalarına yeterince katkıda bulunmamakla defalarca suçladı.
Hatta NATO’yu artık işe yaramayan, modası geçmiş bir örgüt olarak görüyordu. Trump ayrıca bu askerî örgütün Avrupalı üyelerinin hem örgütün masraflarının karşılanmasında hem de askerî işler için yeterli fon ayrılmasında katılım durumundan şikâyetçiydi. Trump, ABD’nin haksız yere NATO’ya kendi payına düşenden fazlasını ödediğini defalarca eleştirdi.
Mart 2018’in sonlarında ABD Başkanı Donald Trump, en az 10 NATO üyesi ülkenin başkanlarına yazdığı ayrı mektuplarda, onları gayrisafi yurt içi hasılalarının en az %2’sini askerî harcamalara ayırma taahhütlerini ihmal etmemeleri konusunda uyararak, aksi takdirde tolerans göstermeyeceğini bildirmişti.
ABD eski Başkanı ve Cumhuriyetçilerin ön seçimlerinde ileride olan adayı Donald Trump’ın bahsi geçen açıklama ve Beyaz Saray, AB, NATO ve Avrupalı ülkelerden gelen tepkiler, sadece ABD içinde değil, dışarıda da Donald Trump’ın yeniden iktidara gelmesi ve bu durumda yapacağı girişimler hakkındaki endişeleri ortaya koymakta. Washington’un Avrupalı müttefikleri, Trump’ın yeniden iktidara gelmesi hâlinde bir kez daha Avrupa ile ABD ilişkilerinin açılacağına inanıyorlar, hatta New York gazetesinin de yazdığı gibi, Berlin ve Avrupa’nın diğer başkentlerindeki gayriresmî görüşmelerin odağında NATO’nun olası dağılması yer almakta.
