İran’dan Körfez’deki adalar konusunda Arap ülkeleriyle ortak bildiri yayınlayan Japonya’ya tepki

İran, Arap-Japonya Siyasi Diyalog Forumu sonrasında İran’ın kontrolünde olan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) de hakimiyet iddiasında bulunduğu Basra Körfezi’ndeki üç ada hakkında yapılan ortak açıklamaya tepki gösterdi.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, yaptığı yazılı açıklamada, Mısır’ın başkenti Kahire’de düzenlenen toplantı sonrasında yayımlanan sonuç bildirisinde, Basra Körfezi’ndeki Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarına ilişkin ifadeleri değerlendirdi.

Açıklamanın iç işlerine karışmama ve ulusların toprak bütünlüğüne saygı gibi uluslararası hukuk ilkelerine aykırı olduğunu savunan Kenani, “Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adaları İran topraklarının ayrılmaz ve ebedi parçalarıdır. Bu adaların söz konusu toplantının sonuç bildirgesine dahil edilmesinin hiçbir siyasi veya hukuki değeri yoktur.” ifadelerini kullandı.

Kahire’de düzenlenen “3. Arap-Japonya Siyasi Diyalog Forumu” sonrasında yayınlanan ortak açıklamada, “BAE’nin, Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Ebu Musa adalarıyla ilgili İran ile yaşadığı anlaşmazlığa uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde ve ikili müzakereler yoluyla barışçıl bir çözüme ulaşma girişimi dahil olmak üzere tüm barışçıl çabalara destek” vurgusu yapılmıştı.

İran ile BAE arasındaki adalar anlaşmazlığı

Hürmüz Boğazı’na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik konumda yer alan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve BAE hakimiyet iddiasında bulunuyor.

Adalar, 1971’e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971’de İngiltere’nin adaların kontrolünü BAE’ye devrederek çekilmesinin hemen ardından İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi. BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran’ı “işgalci” olarak niteliyor.

Adaları, topraklarının bir parçası olarak kabul eden ve üzerindeki haklarının tarihsel olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran, geçici olarak 1903’te İngilizlerin eline geçtiğini ve 1971’de iade edildiğini dolayısıyla “o tarihte henüz kurulmamış olan BAE’nin hakimiyet iddiasında bulunamayacağını” savunuyor.

BAE ise adalardaki hak iddiası doğrultusunda Arap ülkeleri ve uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunuyor.

Söz konusu adalar üzerindeki egemenliğinin tartışılamayacağını savunan İran, Aralık 2022’de Çin’e, temmuz ayında da Rusya’ya üç ada hakkında BAE’nin tezlerini savunan değerlendirmelere destek vermeleri nedeniyle tepki göstermişti.